Kabanata 39:

Katapusang Kabanata

(Ang Buod ng “El Filibusterismo”)

Malungkot na tumugtog ng kanyang armonyum si Padre Florentino.  Kaaalis ni Don Tiburcio de Espadana na nag-akalang siya ang Kastilang tinutukoy sa telegrama na darakpin daw sa gabing iyon.  Inakalang siya’y natunton na ni Donya Victorina.

Ang telegrama ay pinabasa ng tenyente ng Guwardiya Sibil sa bayan kay Padre Florentino sa ngalan ng pagkakaibigan.  Anang telegrama: Espanyol escondido casa Padre Florentino cojera remitara vivo muerte.

Ang totoo, si Simoun ang Kastilang tinutukoy sa telegrama.  Sugatang dumating doon si Simoun may dalawang araw na.  Di man lamang siya inusisa ay tinanggap siya ng Pari.  Hindi pa nakabalita ang Pari ng nangyari sa Maynila.  Inakala ng Pari na dahil wala na ang Kapitan Heneral ay may nagtangkang maghiganti kay Simoun.  Ang sugat niya’y buhat daw sa kawalang-ingat, ayon sa mag-aalahas.  Nagkasiya ang Pari sa mga palagay.  At nakatulong ang hinala ng Pari na si Simoun ay tumakas sa mga kawal na tumutugis nang tanggapin nito ang telegrama.

Si Simoun ay tumangging paggamot pa sa mediko sa kabesera.  Pumayag siyang paalaga kay Dr. de Espadana lamang.  Malubha ang mga sugat ni Simoun.

Tumigil sa pagtugtog si Padre Florentino.  Iniisip ng Pari ang kahulugan ng pakutyang ngiti ni Simoun nang mabatid nito ang tungkol sa telegrama at sa ikawalo ng gabi ang dating ng mga darakip.  Naisip ni Padre Florentino na isang taong palalo si Simoun.  Dati’y makapangyarihan, ngayo’y kahabag-habag.  Nguni’t bakit sa kanya pinili ni Simoun na makituloy?  At darakpin na lamang nang patay o buhay ay nakukuha pang ngumiti nang pakutya.  Inisip ni Padre Florentino kung paano maililigtas ng isang paring Pilipino si Simoun gayong noong kapanahunan nito ay humamak sa kanyang pagkamahabang-uri ng pagkapari at pagka-indiyo.

Di pinansin ni Simoun ang pakisuyo ni Padre Florentino may dalawang buwan ang nakalilipas upang tulungang makalaya si Isagani sa piitan.  Si Simoun ang gumawa ng mga kaparaanan upang mapadali ang pag-aasawa ni Paulita kay Juanito na lubos na ipinagdamdam ni Isagani at ikinalalayo nito sa mga kapwa tao.  Nilimot ni Padre Florentino ang lahat.  Wala siyang inisip kundi ang pagliligtas kay Simoun.  Nguni’t parang walang pagnanasang mailigtas ni Simoun ang sarili.

Pumasok si Padre Florentino sa silid ni Simoun.  Wala nang mapangutyang anyo sa mukha ni Simoun.  Waring isang lihim na sakit ang noon ay tinitiis ng mag-aalahas.

Napaghulo ng Pari na uminom ng lason si Simoun.  Nabaghan ang Pari.

Learn this Filipino word:

humáhalík sa yapak