Kabanata 19:

Ang Mitsa

(Ang Buod ng “El Filibusterismo”)

Lumabas sa klase si Placido Penitente.  Hindi na siya ang dating mapagtimpi.  Galit na galit siya.  Nais niyang gumawa ng isang libo`t isang paghihiganti.  Parang ibinubulong ng kanyang budhi:  Placido Penitente, ipakilala mong ikaw ay may karangalan, na ikaw ay matapang at maginoo.  Taga-Batangas ka na ang paglait ay hinuhugasan ng dugo.

Nakitang nagdaan ang isang sasakyang kinalulunanan nina Padre Sibyla at Don Custodio.  Nais niyang habulin ang Kura at ihagis sa ilog.

Napadaan sa Escolta. May naraanang dalawang Agustino sa pinto ng basar ni Quiroga . Ibig pag-uundayan ng suntok.  Nagpigil.  May naraanang dalawang kadete na nakikipag-usp sa isang kawani.  Sinagasa niya ito.  Tumabi ang mga kadete.  Inaalihan ng hamok si Placido.

Inakala na ni Placidong wala na siyang pagkakataong mag-aral.  Aniya sa sarili. Hindi raw kami marunong maghiganti.  Dumating na sana ang lintik at nang makita nila.

Naratnan ni Placido sa bahay na kanyang tinutuluyan ang kanyang ina si Kabesang Andang.  Kararating nito mula sa Batangas.  Sinabi ni Placido na di na siya mag-aaral.  Naghinagpis ang ina.  Nakiusap sa anak.  Nagpaalam si Placido sa ina.  Ginala nito ang Sibakong, Tundo, San Nicolas, Sto. Kristo.  Mainit pa ang ulo.  Nguni`t nakaramdam ng gutom.  Naisipang umuwi.  Inakalang wala na sa bahay ina`t nagtungo na sa kapitbahay upang makipangginggi.  Mali siya.  Naroon pa ang ina.  Naghihintay.

Ipinakiusap daw ni Kabesang Andang sa prokurador ng Agustino na iayos ang suliranin ni Placido sa nakagalit na Dominiko.  Ayaw ni Placido.  Tatalon daw muna siya sa ilog Pasig o magtutulisan bago mag-aral na muli.  Nagsermon uli ang ina ukol sa pagtitiis.  Di na kumain muna, muling umalis ang binata.  Nagtungo sa daungan ng mga bapor.  Inisip niyang magtungo sa Hongkong, magpayaman at kalabanin ang mga prayle.

Ginabi siya sa paggagala.  Walang natagpuang kaibigan.  Napatungo siya sa perya.  Nakita niya si Simoun.  Sinabi niya dito ang nangyari sa kanya at ang hangad niyang pasa- Hongkong.  Napatulog siya sa mag-aalahas.

Isinama ni Simoun si Placido sa kanyang karuwahe.  Pag-karaan ng pagtakbo ipinatigil ang sasakyan.  Bumaba sina Simoun at Placido.  Nakita nina Placido sina Isagani at Paulita na namamasyal.  Nainggit si Placido.  Kinainisan sina Simoun at Isagani.  Anya: Sa ganyan lamang mapapakinabangan.  Nagpatuloy ng paglalakad sina Simoun at Placido hanggang sapitin nila ang isang bahay na munti pagawaan ng mga pulbura na pinangangasiwaan ng dating guro sa San Diego.  Inatasan si Simoun na pakipagkitaan ng guro ang tenyente at ang kabo ng mga militar, gayundin si Kabesang Tales.  Nagtanong ang guro sa di pa nila kahandaan.  Ani Simoun: sapat na sina Kabesang Tales, ang mga naging kabinero at isang rehinameyento ng mga kawal.  Kung ipagpapaliban ay baka patay na si Maria Clara.  Tumalima ang dating guro.

Dalawang oras na nag-usap sa bahay ni Simoun ang magaalahas at ang binata bago umuwi sa kaserahan si Placido.

Learn this Filipino word:

gágapang na parang ahas