Kabanata 37:

Ang Kapitan-Heneral

(Ang Buod ng “Noli Me Tangere”)

Pagkadating ng Kapitan-Heneral, ipinahanap niya kaagad si Ibarra.  Samantala, kinausap muna niya ang binatang taga-Maynila na nagkamaling lumabas habang nagsesermon sa misa si Padre Damaso.  Ang paglabas ng binata sa simbahan ay ikinagalit ni Damaso.  Namumutla at nginig ang buong katawan ng binata ng pumasok siyang kausapin ng Heneral.  Ngunit, ng lumabas na ito, nakangiti na siya.  Ito ay tanda ng mabuting ugali ng Kapitan-Heneral.  Mayroon siyang panahon basta sa katarungan.

Pagkalabas ng binata, ipinapasok na ng  kagawad ang mga reverencia na sina Pari Sibyla, Pari Martin, Pari Salvi at iba pang mga prayle.  Yumuko ang mga ito at nagbigay galang sa Heneral… Dahil hindi kasama si Padre Damaso, hinanap siya ng Heneral.  Sinabi nina Pari Sibyla at Pari Salvi na may sakit ang hinahanap.  Ang sumunod na nagbigay galang sa Heneral ay sina Kapitan Tiyago at Maria.

Pinapurihan ng Heneral si Maria dahil sa ginawa nito sa pananghalian.  Kung hindi dahil sa kanya , maaring nautas na si Ibarra si Padre Damaso.  Sinabi ng Heneral na kailangang tumanggap ng gantimpala si Maria na kagyat namang tumutol.

Smantala, ipinahayag ng kagawad na dumating na si Ibarra at nakahanda na siyang humarap sa Heneral.  Napansin ng Heneral na medyo nabalisa si Maria, kaya sinabi niyang nais itong makaharap bago umaalis patungong Espanya.  Sinabi naman niya sa Alkalde na samahan siya nito sa paglilibot.

Hindi matiis ni Pari Salvi na ipaalala sa Heneral na si Ibarra ay excomulgado.  Pero,hindi siya pinapansin nito at sa halip sinabi ng Heneral na ipaabot kay Padre Damaso ang pangangamusta na gumaling ito kaagad.  Napamaang ang mga reverencia at sabay sabay na nagpaalam.  Nakasalubong nila ang pagpanaog ni Ibarra.  Ngunit hindi sila nagkakibuan.  Mata lamang ang nag-usap.

Pagkakita ng Henaral kay Ibarra mabilis niya itong kinamayan at sinabing tama lang ang kanyang ginawa lalo na ang ginawang pagtatanggol sa ala-ala ng ama.  Tiniyak niya na kakausapin ang Arsobispo tungkol sa pagkaka-excumulgado ni Ibarra.

Sa pagkukuwento, lumitaw na nagkapalad si Ibarra na makatagpo ang pamilya ng Kapitan Heneral noong siya nagpunta sa Madrid.  Tinanong ng Heneral kung wala man lang liham na tagubiling dala si Ibarra para sa kanya.  Hindi na kailangan ito, ani Ibarra sapagkat lahat daw ng mga Pilipino ay tinagubilin sa Heneral.  Sa pagpapahayag ni Ibarra ng kanyang sariling pananaw sa buhay, nagpamuni ng Heneral na matalino ang binata.  Inamuki niya itong ipagbili ang lahat lahat na ari-arian at sumama na sa kanya sa Espanya sapagkat hindi nababagay ang kanyang kaisipan sa Pilipinas.  Pero,sinasabi ni Ibarra na higit na matamis ang mamuhay sa bayang sinilangan at pinamuhayan din ng mga magulang nito.

Learn this Filipino word:

masasamáng-loób