Kabanata 11: - Page 2 of 3

Gaya natin, ganti ni Simoun, Tayo nga lamang ay mga di-hayagang tulisan.

Ika-11:30 na.  Itinigil ng Heneral ang laro at parunggitan.  May kalahating oras pa’t manananghali na marami pa tayong suliraning pag-uusapan.

Ipinasiya ng Heneral na ipagbawal ang armas de salon (sandatang pampalamuti sa salas).  Tumutol ang Mataas na Kawani.  Wala raw bansa sa daigdig na nagbabawal niyon.  Manok lang daw ang kayang patayin niyon.  Laging sinasalungat ang Heneral ng Mataas na Kawani.  Walang nangyari sa pagtutol ng huli.  Nagbigay ng payo si Simoun.  Huwag ipagbawal ang armas de salon liban sa iisang sukat na kasalukuyang nabibili noon.  Ito ang nasunod.

Sunod na pinag-usapan ang suliranin ng paaralan sa Tiyani.  Ang guro ay humihingi ng bahay-paaralan.  Ani Padre Sibyla: si Socrates ay nagturo sa plasa, si Plato sa ilalim ng mga kahoy at si Hesus ay sa mga bundok.  Pilibustero raw ang guro sa Tiyani, ayon kay Padre Camorra.  Ipinasiya ng Heneral na pigilin sa pagtuturo ang guro.  Tumutol ang Mataas na Kawani.

Anang Heneral ay di dapat humusay pa sa Espanya ang mga paaralan pa sa Pilipinas.  Sa susunod , dugtong pa nito, lahat ng daraing ay pipigilin sa tungkulin.

Ipinayo ni Don Custodio na gawing paaralan ang sabungan.  Kung linggo at pista lang lang daw ginagamit at pinakamaayos na gusali, ang mga sabungan.  Kung simpleng araw daw ay nakatiwangwang lamang.

Pinutol ng Heneral ang pagtatalo.  Pag-aaralan daw niya.  Isinunod ang balak na paaralan ng kabataan ukol sa Wikang Kastila.  Anim na buwan nang naghihintay ito ng pagpapasiya.

Tinanong ng Heneral ang kawani.   Sang-ayon ang tinanong.  Pinuri ang balak ng kabataan.  Tumutol sa balak si Padre Sibyla.  Wala raw sa panahon at isang paghamak sa mga Dominiko.  Ayon kay Simoun ay kahina-hinala ang balak.  Iniisip ni Padre Irene na tagapagsalita ng kabataan para sa paaralan na wala nang pag-asa ang paaralan.  Tutol si Simoun.  Ipinasyang huwag nang magsalita.

Inisa-isa ang kabataang may panukala ng paaralan.  Si Isagani raw ay mahilig sa pagbabago at pagsulong kaya’t mapanganib.  Ipinagtanggol ni Padre Fernandez si Isagani.  Ani Padre Camorra, ang binata ay bastos.  Sa bapor daw ay itinulak niya at siya’y itinulak din nito.

Ang mayamang si Macaraig na paborito ni Padre Irene ay may taga- tangkilik na isang kondesa kaya’t di ito pinag-usapan.  Isinunod si Basilio.  Tubig na tulog daw ito, ayon kay Padre Irene.  Tahimik daw at may pinagmulang si Padre Salvi ang higit na nakaaalam (ngunit wala si Padre Salvi).  Tila raw nakabangga na ito ng mga sibil at may ama itong napatay sa isang paghihimagsik.  Itala raw ang pangalan ni Basilio, utos ng Heneral.  Tumutol ang kawani.  Ipinagtanggol ang kabataan.  Tumango sina Padre Fernandez, Padre Irene at Don Custodio.