Kabanata 3:

Ang mga Alamat

(Ang Buod ng “El Filibusterismo”)

Dinatnan ni Padre Florentino na nagtatawanan na ang nangasa kubyerta.  Nagdaraingan ang mga prayle sa pagkamulat ng mga Pilipino at pag-uusig sa mga bayarin sa simbahan.  Dumating si Simoun.  Sayang daw at di nakita ni Simoun ang mga dinaanan ng bapor.  Kung wala raw alamat ay walang kuwenta sa kanya ang alinmang pook ayon kay Simoun.  Isinalaysay ng Kapitan ang alamat ng Malapad-na-bato.  Ito raw ay banal sa mga katutubo noong una bilang tahanan ng mga espiritu.  Nang panahanan daw ng mga tulisan ay nawala ang takot sa espiritu, nasalin sa mga tulisan.

Sinabi ng Kapitan na may isa pang alamat na ukol kay Donya Geronima.  Si Padre Florentino ang nahingang magkuwento.  May magkasintahan daw sa Espanya.  Naging Arsobispo sa Maynila ang lalaki.  Nagbabalatkayo ang babae.  Naparito at hinihiling sa Arsobispo na sundin nito ang pangako pakasal sila.  Iba ang naisip ng Arsobispo.  Itinira ang babae sa isang yungib na malapit sa Ilog Pasig.

Nagandahan si Ben Zayb sa alamat.  Nainggit si Donya Victorina na ibig ding manirahan sa kuweba.  Tinanong ni Simoun si Padre Salvi: Sa inyong palagay, hindi ba higit na mainam ay ilagay sa isang beateryo tulad ni Sta. Clara? Hindi raw siya makakahatol sa mga ginawa ng isang Arsobispo, ayon kay Padre Salvi.  At upang mabago ang paksa ay isinalaysay ang alamat ni San Nicolas na nagligtas sa isang Intsik sa pagkamatay sa mga buwayang naging bato nang dasalan ng Intsik ang santo.

Nang datnan nila ang lawa ay nagtanong si Ben Zayb sa Kapitan kung saan sa lawa napatay ang isang Guevarra, Navarra o Ibarra.

Itinuro ng Kapitan.  Naghanap si Donya Victorina ng bakas ng pagkamatay ng tubig labingtatalong taon matapos mangyari iyon.  Nakasama raw ng ama ang bangkay ng anak, ani Padre Sibyla.  Iyon daw ang pinakamurang libing, ayon kay Ben Zayb.  Nagtawanan ng iba!  Si Simoun ay namumutla at walang kibo.  Ipinalagay ng Kapitan na si Simoun ay nahilo dahil sa paglalakabay.

Learn this Filipino word:

sirâ ang baít