Ang Unang Hari ng Bembaran - Page 5 of 6

(Alamat ng Maguindanao)

Nang marinig ni Aya Paganay Ba’i ang agong siya’y di mapalagay at malungkot sapagkat alam niya ang kahulugan nito.  Pinawisan mabuti ang kanyang mukha.  Ngunit naalala niya ang itinuro sa kanya ng kanyang magulang at gaya ng isang tunay na mahinhing babae, tumindig siya at tinawag ang lahat ng mga kababaihan at mga alipin.  Inutusan ang bawat isa na maglinis at gayakan ang torogan at ang lahat ng kapaligiran nito.  Naghanda siya ng limang malalaking silid tulugan, pinalamutian ang mga ito, at hinintay niya ang pagdating ng asawa.

Dumating ang Ayonan at magiliw na binati ang kanyang asawa at ipinakilala ang mga bagong asawa sa kanya.  Binati niya sila nang magiliw at sinalubong sila sa Bembaran.  Kaya ang hari at ang kanyang mga asawa ay nabuhay nang magkakasundo sa maraming taon.  Buhat sa kanyang limang asawa, nagkaroon ng maraming anak si Diwatandaw Gibon, na pawang babae.  Sila’y sina Mabolawan Pisigi ng Kadorangan a Lena; Walayin Dirimbangen o Mapatelama Olan ng Lambayo’an a Lena; Garugay a Rawatan ni Bagombayan a Lena; Romentak a Bolawan ng Sanggiringa a Dinar at Mapagalong an sirig ng Minisalaw Ganding.

Pagkatapos mabuhay ng maligaya ng labinlimang taon, tinipon ni Diwatandaw Gibon ang kanyang malaking pamilya isang araw at nagsimula siyang magbigay ng kanyang huling testamento.  Nakaupo sa kanyang silya, nag-atas siya sa kanila. Sinabi niya sa kanyang mga asawa na kung ayaw nilang magbalik sa kanilang tahanan pagkamatay niya, manatili sila sa Bembaran at pantay-pantay sila ayon sa kapangyarihan ng aya Paganay Ba’i.  Inamuki niya ang kanyang dalawang anak na lalaki na magpakabuti sapagkat pagkamatay niya, sila ang papalit sa kanya. Binalangkas niya para sa kanila ang pagiging mabuting pinuno.

Kung makarinig kayo na anumang alitan sa inyong nasasakupan, simula niya, dapat ninyo itong ayusin sapagkat katungkulan ninyo ito, anyayahan man kayo o hindi na ayusin ito.  Huwag kayong kakampi sa anumang panig upang ang inyong pagpapasya ay maging karapat-dapat.  Kung may utang na babayaran at ang isang panig ay kulang sa salapi, ibigay ito buhat sa sarili ninyong salapi.

Mayroon kayong limang kapatid na babae.  Pagsapit ng panahon na sila ay dapat mag-asawa isangguni ang tungkol dito sa inyong kamag-anak, sa panig ko at sa panig ng inyong ina.  Huwag kayong makikialam, kahit anuman ang mangyari hanggat nagkakasundo ang dalawang panig sapagkat alam nila na kayong dalawa ang huli nilang daraingan at hihingan ng kapasyahan.

Lagi ninyong ipagtanggol ang mga karapatan ng inyong mga nasasakupan sa Bembaran at Minango’aw.  Kayo ang kanilang tagapagtanggol at may karapatan silang asahan ito sa inyo sapagkat kayo’y aking mga anak.

Kung may sinumang magsalita laban sa inyo, kahit sino man sila, maging dugong bughaw, mga karaniwang mamamayan, matanda o bata, dayuhan o katutubo, lalaki o babae, huwag kayong sasagot kaagad.  Isipin munang mabuti ang bagay-bagay.  Kung ito’y gagawin ninyo, hindi kayo magkakamali.  Maging mapagpatawad kayo at matiyaga.  Gayon man, kung ang pag-insulto ay inulit pa, hamunin ang tao at pagtanggol ang inyong karangalan hanggang kamatayan.

Learn this Filipino word:

may talì sa bibíg